Wie willen we zijn als kerk in de toekomst? Over die vraag wilden we als Protestantse Gemeente Joure c.a. nadenken voor we een besluit namen over onze kerkelijke gebouwen. Een werkgroep ging aan de slag.

Toevallig kreeg de werkgroep het boekje “Goede Wijn” van Jan Hendriks in handen. De werkgroep werd enthousiast over de aanpak om te kijken naar de toekomst van de kerk: zet een andere bril op en krijg oog voor het goede en waardevolle! Vertrouwen en waardering vormen de basis voor ontwikkeling van een dynamische, levende geloofsgemeenschap.

In overleg met de kerkenraad kozen we voor deze aanpak, en onderzochten we hoe we gemeente willen zijn, werkend vanuit het hier en nu. Els Deenen begeleidde ons en maakte ons nog enthousiaster over deze werkwijze. Vanuit een positieve grondhouding beleidsontwikkeling op gang brengen! Vaak zijn we bezig met het kijken naar wat niet goed gaat en zoeken dan naar de oplossing om het “probleem” op te lossen. Déze aanpak vraagt om kijken met andere ogen: vanuit waardering voor wat er allemaal is en wat er goed gaat in de gemeente. Els heeft in het proces een belangrijke bijdrage geleverd in de ondersteuning van werkgroep en kerkenraad door dit principe van kijken uit te dragen en in te oefenen.

Als centraal thema voor onze bezinning op de toekomst kozen we voor
“Mienskip (gemeenschap) rond de Bron”.

In bijeenkomsten en kerkdiensten stond dit kernthema centraal. Met name de jaarlijkse ontmoetingsbijeenkomsten in februari waren een groot succes. In 17 groepen en 350 deelnemers werd gesproken over de wat de moeite waard is in onze gemeente en waarvan we dromen. Dat werd op creatieve manier verbeeld in bijna 60 verbeeldingen.

Op basis van deze input formuleerden we een achttal punten, die richting geven aan hoe we als geloofsgemeenschap willen zijn. Op een gemeenteavond in mei dachten we in groepen na over de uitwerking van deze beleidsthema’s. Zo vormen zij nu
de ijkpunten voor bestaande- en te ontwikkelen activiteiten. De ijkpunten zijn:
1. Geloof voeden en vieren
2. Leven uit geloof
3. Omzien naar mensen
4. Muziek, kunst en cultuur in de kerk!
5. Ruimte voor veelkleurigheid
6. Geloofsgemeenschap voor iedereen
7. Verbinden door ontmoeten
8. Prikkelen tot actieve deelname

De werkgroep stelde voor om in de komende periode een regiegroep met alle bestaande geledingen in gesprek te laten gaan over hun activiteiten in de gemeente. Daarbij zijn de acht thema’s steeds het uitgangspunt. Hoe kunnen we die binnen deze geleding praktisch vorm en inhoud geven? Zo wordt inhoud gegeven aan gemeenteopbouw, gedragen en geconcretiseerd door een groot deel van de gemeente.

Bouwen aan een “Mienskip rond de Bron” vanuit deze grondhouding geeft positieve energie! Deze werkwijze willen we dan ook van harte aanbevelen wanneer je gaat nadenken over de toekomst van jouw kerk, jouw geloofsgemeenschap.

Sjoerd Seffinga, voorzitter werkgroep ‘Mienskip rond de Bron’

'Na de verkoop van één van de kerkgebouwen brak er op een gegeven moment een nieuwe periode aan voor de wijkgemeenten van de Protestantse Gemeente Barendrecht.
Na een lang bezinningsproces waarin we vooral stil hebben gestaan op welke manier we in de toekomst een financieel gezonde gemeente kunnen blijven ervoeren de wijkkerkenraden rond de Bethelkerk dat er behoefte ontstond aan een nieuwe start en aan een inhoudelijk gesprek over samen gemeentezijn. Met een aantal mensen lazen we het boek ’Goede wijn’ en we vroegen aan Else Roza om een tijdje met ons op te lopen om waarderend te leren kijken naar wat we hebben als gemeente en om te verwekken welke nieuwe initiatieven we zouden kunnen ontwikkelen.

Wat ik verfrissend vind aan de visie van Waarderende Gemeenteopbouw is dat het gesprek tussen gemeenteleden doelbewust als instrument wordt ingezet door middel van goed doordachte werkvormen. Na een voorfase van planning en analyse startten we met een gemeentegesprek na een kerkdienst op zondagmorgen waarin het waarderend kijken centraal stond.

Het is niet zo dat alle gemeenteleden stonden te wachten om hier aan mee te doen maar gaandeweg het proces kwamen de gesprekken tussen gemeenteleden op verschillende manieren en plekken (in het kerkgebouw maar ook in huiskamers en tijdens bestaande gespreksgroepen) op gang. Er werd waarderend gekeken, er werd gedroomd, er werden plannen gemaakt en uiteindelijk zijn er ook een aantal groepjes gemeenteleden ontstaan die op dit moment concreet aan de gang gaan met alle plannen en ideeën die zijn opgeborreld en zullen worden uitgevoerd.

Zo is er een groep die de kerk als ontmoetingsplaats wil gaan inrichten, een groep die de kerkenraad klein en dienstbaar wil maken aan de participatie van gemeenteleden, een groepje die de verbinding met mensen buiten de kerk gaat zoeken rondom het thema 'eenzaamheid' (een thema dat door wethouder aan de kerk is aangereikt), een groepje dat een dagelijkse podcast gaat promoten om de relatie met God een impuls te geven.

Gaandeweg het proces kregen ook al langer bestaande plannen plotseling vaart en werkte het waarderend kijken als katalysator. Zo kwam vrij snel de al lang gewenste kinderhoek in de kerkzaal tot stand en ontstonden er verschillende Whatsappgroepen en zochten met name ouders van jonge gezinnen elkaar op. Op dit moment is het zo dat niet alle gemeenteleden deelnemen aan de gesprekken maar de belangrijkste winst van het proces tot nu toe is dat er een breed ervaren positiever gevoel aan het ontstaan is over de mogelijkheden om in de toekomst samen kerk te zijn in- en rond de Bethelkerk.'

November 2019,  ds. Henk-Jan Ketelaar

“Kunnen jullie een nieuw beleidsplan ontwerpen?” Deze vraag kwam op ons bord en we zagen er een uitdaging in! We wisten al snel dat we niet een traditioneel beleidsplan wilden maken. Wij wilden het samen met de gemeente doen!

“Hoe willen wij geloofsgemeenschap zijn in de toekomst”. “Is er nog een toekomst wanneer we op de huidige manier doorgaan?” Dat waren vragen die in ons opkwamen, die we wilden bespreken. Maar hoe pak je dat op een goede manier aan? Iemand gaf ons het boekje “Goede wijn” van Jan Hendriks. We lazen het en werden enthousiast over waarderend gemeente-opbouw. Met deze methode wilden we aan de slag!

Els heeft ons hierin prima begeleid. Het tempo lag hoog, want we wilden het hele proces in korte tijd doorlopen. Dat maakte dat Els niet overal bij kon zijn en we als werkgroep veel zelf hebben opgepakt. Maar met heldere instructies en aanwijzingen heeft ze ons prima door verschillende stappen gecoacht. Ook wanneer wij ons afvroegen: hoe verder, kwamen we er met hulp van Els wel weer uit en konden we mooie stappen zetten. Ze reageerde snel op vragen per mail en we hebben ook heel wat malen gesproken via de telefoon.

Achteraf is het hierdoor echt ons proces geworden en zijn we trots op wat we met elkaar hebben bereikt. Ik bewaar bijzondere herinneringen aan de huiskamergesprekken die we gehad hebben. We hebben elkaar verhalen verteld over het moment waarop we het gevoel hadden dat de kerk echt kerk was en wanneer het geloof echt iets in je leven betekende! Prachtige verhalen die ons hielpen om de bloeibevorderende factoren te ontdekken.

Het hele traject heeft geleid tot veel betrokkenheid van de gemeente: diensten op zondag, huiskamergesprekken, gemeente avonden en een dankdienst waarin we de resultaten gepresenteerd hebben aan de gemeente. Naar aanleiding van alle stappen rolden er drie rode draden uit, die we letterlijk de gemeente in gerold hebben. De drie rode draden zijn uitgewerkt tot beleidsvoornemens. We zijn nu gestart om deze beleidsvoornemens om te zetten in concrete voorstellen. Een boeiend en inspirerend proces wat volgens ons echt gaat leiden tot een revitalisering van onze geloofsgemeenschap!

Karolien Zwerver en Berend Bolt

'Het beleidsproces heeft veel energie en initiatief gegenereerd. Al voordat de laatste stap van verbinden werd gezet, zijn gemeenteleden aan het werk gegaan met hun idee. Het proces heeft veel mensen in beweging gezet en enthousiast gemaakt voor de gemeente. De gesprekken werden in een hele open, constructieve sfeer gevoerd. Er waren soms ineens verrassende openingen naar gesprekken over geloof en de Bijbel. Het is voor jong en oud heel samenbindend geweest. Gemeenteleden nemen gemakkelijker initiatief om iets te gaan doen, omdat men meer is gaan denken vanuit kansen en mogelijkheden, in plaats van taken en beperkingen.

Drie jaar later is de werkgroep nog steeds enthousiast over het proces wat ze in de gemeente hebben gedaan en wat er allemaal is gebeurd. Ze kijken terug op een inspirerend proces met de gemeente en onderling. Belangrijk voor dat goede verloop is het vertrouwen van de kerkenraad geweest. Die weg van vertrouwen bewandelt kerkenraad nog steeds.

Door het samen met Els Deenen doorlopen van het proces heeft de werkgroep zich de werkwijze eigen gemaakt en de kracht ervan ontdekt. Het enthousiasme dat dit losmaakt wordt weer overgedragen in de communicatie met de gemeente. Die waarderende communicatie is ook belangrijk nadat het proces afgerond is. Door te blijven communiceren over wat er gedaan wordt in een gemeentegroep, blijft de gemeente als geheel betrokken. Men ziet dan dat er verder gewerkt wordt met het beleidsplan en dat hun inbreng niet voor niets is geweest.

De professionele inbreng van Els Deenen was een voordeel door de frisse blik die ze meebracht en het benoemen van dingen die soms zelf over het hoofd gezien worden. De werkgroep geeft aan dat het belangrijk is om te zorgen dat de werkgroep bestaat uit visionairs en doeners die in staat zijn breed te denken en te dromen.'

Uit: Liesbeth Nooteboom, Waarderende gemeenteopbouw in de praktijk. Een onderzoek naar de toepassing van Waarderende gemeenteopbouw in kerkelijke gemeenten. Afstudeerverslag voor de deeltijdopleiding Godsdienst Pastoraal Werk< Christelijke Hogeschool Ede, 2015/2016.

'Voordat we in gezamenlijkheid een beroep uit konden brengen is er al heel wat water door het kanaal gestroomd. Het is ook niet zonder slag of stoot gegaan, immers beide kerken hebben een eigen verleden, eigen tradities, gedurende vele, vele jaren, dus moesten er nogal wat verschillen: zogenaamde cultuurverschillen overbrugd worden. Dat vergt tijd, tact en begrip voor elkaar, soms kom je daar in eigen geledingen niet uit en moeten andere wegen worden bewandeld. Er werd hulp van buitenaf ingeroepen omdat we ervan overtuigd waren dat de trein wel weer op de rails gezet moest worden en ook weer moest gaan rijden. En zo geschiedde het dat Els Deenen, gemeenteadviseur in onze classis, in beeld kwam. Els is hier ook aanwezig en dat kan ook niet anders want zij hoort er gewoon bij, iedereen kent haar inmiddels wel. Wij beschouwen haar dan ook als één van ons, mede dank zij haar is de trein weer gaan rijden.

Wij hebben Els leren kennen als een tactvol iemand die respect afdwingt door haar wijze van benadering. Zij leerde ons om steeds op waarderende wijze met elkaar om te gaan en te spreken. Ook vanuit haar geloof motiveerde zij ons en voelden wij, ja, het is mensenwerk, maar neem beslissingen vanuit je christelijk geloof, laten die normen en waarden de boventoon vieren en verlies elkaar niet uit het oog. Organisatorisch is zij ook sterk: heeft de zaak goed op een rijtje, hanteert strakke agenda’s en in overleg een strak tijdpad.

Els, bedankt tot nu toe en in ieder geval tot de fusie, hebben we ons aan elkaar verbonden.'

Geert Olthof, voorzitter Westerkerk Bergentheim