Categorie: Uncategorized

'Geen woorden, maar daden.'
Gevleugelde woorden, ook in de kerk.
Ze geven uitdrukking aan het verlangen dat er daden op mooie woorden zullen volgen.
Terecht.

Maar soms bekruipt me het gevoel dat we mooie woorden en verhalen onderschatten en misschien zelfs een beetje beu zijn.
Onterecht, wat mij betreft, want woorden doen wat met je. Ga maar na: van een dik compliment ga je groeien. Een venijnige opmerking doet zeer en kan je beschadigen. Voor je het weet wil iemand niet meer met je spreken, is de sfeer vergald.

Goede verhalen vormen een belangrijke pijler van waarderende gemeenteopbouw. Het maakt uit welke verhalen je vertelt. Vertel je over de momenten waarop de gemeente waardevol voor je was, dan ontstaat er een ander beeld over de gemeente, dan wanneer je vertelt over pijnlijke momenten.
Waarderende gemeenteontwikkeling is één groot gemeentebreed actieonderzoek, waarin gemeenteleden rond een kernthema onderzoeken wat nu leven geeft aan de mooie momenten en daarop plannen gaan maken en uitvoeren.

Bij waarderende gemeenteopbouw spreken mensen een langere periode van hart tot hart met elkaar, in een aantal fasen.
Ze nemen de tijd om met elkaar de geschiedenis van de gemeente in kaart te brengen,
het gezamenlijk verlangen te formuleren,
een waarderend onderzoek te doen naar wat een gemeente al in huis heeft
om dat verlangen waar te maken.
Op basis daarvan worden plannen gemaakt, dicht passend bij de gemeente.
Natuurlijk gaan de handen uit de mouwen, soms al eerder dan je denkt. Plannen die al in de hoofden van mensen spelen, pakken zij soms al op voor de fase van verwezenlijken is aangebroken!
Bij waarderende gemeenteopbouw voegt de daad voegt zich bij het woord, want woorden doen ertoe.

Tijdens de gesprekken zie je het gebeuren: de sfeer in de zaal verandert. De gemeente bloeit op.
Woorden doen ertoe. Deelnemers worden blij van de mooie voorbeelden en raken geInspireerd. Ze bouwen uiteindelijk een vernieuwd perspectief voor de gemeente.

Natuurlijk gaan de handen uit de mouwen, soms al eerder dan je denkt. Plannen die al in de hoofden van mensen spelen, pakken zij soms al op voor de fase van verwezenlijken is aangebroken!
Maar bij waarderende gemeenteopbouw voegt de daad voegt zich bij het woord.

Wij helpen gemeenten bij het ontwerp van een opbouwproces, waarin gemeenteleden worden ingeschakeld, vanaf het eerste moment. Het beleidsplan dat uiteindelijk ontstaat mag best in een la verdwijnen, want mensen waren erbij toen de plannen gesmeed werden. Ze kennen de plannen als geen ander. Het staat in hun harten geschreven.
Benieuwd hoe zo'n proces er in jouw gemeente of parochie er uit zou kunnen zien?
Maak dan een afspraak voor een vrijblijvend en gratis adviesgesprek

Else Roza

Huh?

Als een boom?

Staat als een huis, toch?

Nee hoor, als een boom.

Kijk maar:

Kerkenraden vragen nog wel eens:

Wat kun je daar nou mee, met waarderende gemeenteopbouw?

Waar leidt dat toe, al die stappen van zo’n waarderend onderzoek?

Het lijkt ons een behoorlijke klus,

zie je,

en dan willen we aan het eind ook wel wat in handen hebben.

Tja, zeg ik dan, in handen hebben…

in je handen heb je dan meestal niet zoveel.

Een beleidsplan beslaat hooguit een paar kantjes,

soms maar één.

Toch is dat dan een plan

waarmee je je handen kunt dichtknijpen.

Omdat het niet alleen op papier staat,

maar vooral omdat het leeft

in de harten en de hoofden van de gemeente.

Eén blik op dat papiertje

en je ziet het voor je:

een boom geplant aan levend water,

dat zijn wij.

Onder de regenboog van het verbond

groeien we in gemeenschap

onze takken reikend naar de hemel.

Gelukkig de mens!

Els Deenen

Het hele beleidsplan kun je hier lezen

'Gelukkig Nieuwjaar!'
Wat een feestelijk begin van het nieuwe jaar: we wensen elkaar geluk toe. Waar hebben we het eigenlijk over?

Het gelukkigste moment van de dag is voor mij doorgaans de vroege ochtend. Frank maakt me wakker voor het ontbijt, dat hij zelf heeft klaargemaakt: een verse fruitsalade, thee en yoghurt. Steevast ligt er een cracker bij om een vitaminepilletje mee naar binnen te werken. Ontbijt als geschenk van hem aan mij. Wat bof ik. Wat is dat voor jou, wat maakt jou gelukkig?

We nuttigen het ontbijt op de bank in rust en stilte, de krant lezend. Na het ontbijt luister ik alleen of samen met Frank naar de Podcast 'Pray as you go' van de Jezuïeten. Als ik geluk heb, komt er een diepe rust over me heen, een diep besef dat ik geliefd ben en dat ik daar niets voor hoef te doen. Voor een Rotterdammer die van actie houdt een bijzonder moment. Alweer een geschenk.

Wat is geluk, waar zit 'm dat in?

'Je gelooft het niet, maar geluk zit in kleine dingen', zegt geluksprofessor Sonja Lyubomirsky. Geloof en spiritualiteit in praktijk brengen is één van de twaalf geluksactiviteiten, die zij formuleerde op basis van wetenschappelijk onderzoek. Andere geluksactiviteiten zijn onder andere: leren vergeven, dankbaarheid tonen, gaan voor je doelen en investeren in sociale relaties. Grappig en bijzonder, vind ik, dat zij zoveel Bijbelse notities in haar onderzoek op het spoor gekomen is.

Zo omschrijft zij 'Dankbaarheid tonen' als 'Je zegeningen tellen', het gaat om verbazing, waardering, de zonnige kant van het leven zien, je rijk voelen, dankbaar zijn, blij zijn omdat je iemand kent. Ze noemt het een goed tegengif tegen negatieve emoties zoals afgunst, hebzucht, vijandigheid, bezorgdheid en irritatie.

In de gemeenten waar we komen, leeft er bezorgdheid over de toekomst van de kerk. In een gemeente waar ik laatst was, zijn er in de afgelopen tijd twee gebouwen gesloten en nu al weten ze dat de komende tijd er weer twee dicht gaan. De grote kerk op het centrale plein van de stad blijft over. Houd dan maar eens de moed er in. Irritaties over het proces blijven lang hangen. Gelukkig Nieuwjaar?

En daarom ben ik zo blij met waarderende gemeenteontwikkeling. Deze manier van werken slaat precies de spijker op z'n kop! De vijf stappen zijn niet alleen concreet (vertellen, verbeelden, vernieuwen, verwezenlijken), er zit veel meer in dan je denkt. Zo gaat het in de vertelfase om leren zien hoe God in de gemeente aan het werk is. Je ontdekt dat factoren die bloei geven in 'gewone' dingen zitten, zoals luisteren naar een ander, achter iemand blijven staan, ook als die iets doms doet, een kaartje of bloemetje sturen of ontvangen bij ziekte of hoogtijdagen. Vieren en ervaren dat we bij elkaar horen als mensen en een eenheid vormen. Een gebed, waardoor je je aangeraakt weet door God. Momenten waarop je iets ervaart van het 'geliefd zijn'. Een oefenplaats om mens te worden, zoals God dat bedoeld heeft. De kerken zijn veel rijker dan mensen en wijzelf vaak denken. Vertrouwen op de kleine dingen, die de gemeente waardevol maken, durven we dat? Gaan we daar ons beleid op richten?

Mij helpt het enorm dat wetenschappers bevestigen dat geluk juist in deze kleine dingen zit. Mijn ogen gaan daardoor meer open. Zien we voldoende de geschenken die de gemeente rijk is? Gaan we daar de boer mee op ter bevordering van het welzijn en geluk van alle mensen? Je eigen waarde zien, is een eerste vereiste.

We wensen jullie en onszelf andere ogen toe om het goede in elkaar en in de gemeente helder te zien. Dat we leren verder te kijken dan de krimp, dankbaarheid te tonen voor wat er wel is, geloof en spiritualiteit in praktijk te brengen, te investeren in elkaar, met elkaar te gaan voor de kleine dingen die zoveel impact hebben op het leven van mensen.
Dan wensen we elkaar niet alleen een gelukkig jaar toe, dan dragen we daadwerkelijk bij aan ruimte waar mensen opleven en gelukkiger worden.

Gelukkig Nieuwjaar!

Else Roza

‘Ik heb een idee’
zegt dominee Karolien tegen koster Aaltje
Het is half mei, en de sering staat net in bloei
‘Is in december het Annahonk in de kelder vrij
en kan ik ‘m dan ombouwen tot een escaperoom?’
Aaltje valt nog net niet om van verbazing
en zo wordt ze de eerste deelgenoot van een groots project.

‘Ik heb een idee’
zegt dominee Karolien twee weken later tegen de kerkenraad
Wij hebben toch nagedacht over onze toekomst
en tegen elkaar uitgesproken dat wij
‘betekenisvol, verbindend en vernieuwend’ kerk willen zijn?
Zullen we dit jaar het kerstverhaal eens anders onder de aandacht brengen
en het dorp uitnodigen om zelf
door het kerstverhaal te wandelen
en het kindje Jezus te zoeken?
Dat kunnen ze doen in kleine groepjes
en ze krijgen precies 45 minuten de tijd om via allemaal opdrachten
het hele verhaal bij elkaar te puzzelen!

‘Ik heb een idee’,
zei dominee Karolien tegen docent Han
van het Carmel College in het dorp
Kun jij met je leerlingen
in je lessen houtbewerking
een escaperoom voor me bouwen?
De leerlingen bezoeken de Plaskerk
ze maken tekeningen
schroeven en zagen
bedenken oplossingen
en leren samen te werken.

‘Ik heb een idee’,
zegt dominee Karolien tegen haar gemeente
En ik heb nodig:
en strobaal
een hooivork
een koffiepot
een dambord
een krukje
en ga zo nog maar even door
en o ja:
gastheren en gastvrouwen
en mensen die de escaperoom na elke bezoekje weer ‘terugpuzzelen’!

‘Ik heb een idee’
zegt dominee Karolien
Als we nu alle bezoekers van de escaperoom
om een toegangsprijs vragen
en we geven het geld aan 3FM Serious Request
Dan slaan we meerdere vliegen in één klap!

Op 9 december is alles klaar
De escaperoom gaat voor twee weken open
en er komt van alles op af:
hele gezinnen (met opa’s en oma’s)
vriendinnengroepen
mensen uit het dorp
5 natuurkundestudenten uit Utrecht
(die het krap aan redden binnen de vastgestelde tijd)
een VMBO-klas (om de kunst af te kijken)
de krant, de radio en de tv
een team uit Emmeloord dat het nieuws in de krant heeft gelezen
en drie Friese meiden met een moeder
die zichzelf in 21 minuten en 6 seconden naar buiten puzzelen!
De escaperoom blijft een week langer open vanwege de vele belangstelling

Er zijn gemeenteleden die het maar een raar idee vinden
Ze weten niet zo goed wat een escaperoom is
Of ze vragen zich af of dit nu een manier is om het kerstverhaal te vertellen
Is dit ook kerk-zijn?
‘Ik heb een idee’
zegt dominee Karolien
Op Oudjaar gaan we nog één keer open voor een rondleiding
Zo komen nog 30 mensen een kijkje nemen
en stelt menigeen zijn beeld bij:
wat is dit leuk!

Wat heeft het idee van dominee Karolien nu opgeleverd?
• heel veel positieve energie binnen de hele gemeenschap
omdat iedereen eraan kon meedoen
• de Plaskerk staat binnen het dorp op de kaart
als geloofsgemeenschap die betekenisvol, verbindend en vernieuwend is
en is genomineerd voor het ‘Goudhaentje’ van de burgerlijke gemeente Raalte!
• ruim € 2000,- voor Serious Request
voor de aanschaf van defibrillatoren in de publieke ruimte
• de ervaring van een heel nieuwe manier van kerk-zijn
die naast de oude manier verder vorm kan krijgen
Het werken vanuit je verlangen
-en daar steeds maar weer op teruggrijpen-
opent nieuwe wegen!
• een nieuwe manier van werken
waarbij andere gemeenteleden konden meedoen dan anders
die na afloop tegen dominee Karolien zeiden:
‘Als je nóg eens een idee hebt…!’

Foto’s en een filmpje van 3FM kun je bekijken op de website van de Protestantse gemeente Raalte: www.pknraalte.nl

De Protestantse gemeente Raalte heeft afgelopen jaar een traject van waarderende gemeenteopbouw gelopen bij MET ANDERE OGEN.

Door de bijbel heen klinkt het verhaal van God met mensen. Elk verhaal laat ons kennismaken met een ander aspect van die relatie. We kunnen ons erin spiegelen, waardoor we gevoed worden met wijsheid, ons persoonlijk aangespoord weten of getroost.

De kerk leeft van verhalen. Nu de kerk in zwaar weer terechtgekomen is, helpt waarderende gemeenteontwikkeling geloofsgemeenschappen met verhalen vertellen. Een bijbelverhaal klinkt als opening en opmaat, waarna mensen elkaar vertellen wanneer geloof en gemeente voor hun van waarde zijn geweest. Dat heeft een positief effect op meerdere terreinen:

• mensen voelen zich gehoord en gezien en dat vergroot de actieve betrokkenheid;

• ervaringsverhalen laten in alle verscheidenheid zien hoe God werkt in de eigen geloofsgemeenschap en dat voedt vertrouwen;

• in al die verhalen lichten heel verschillende aspecten van de gemeente op, waardoor het hart, de levenskracht van de gemeente, zichtbaar wordt;

• de ervaringen worden zo verhalen om op te bouwen!

Zo kan waarderende gemeenteontwikkeling krachtig werken in de kerk. Enthousiasme en vertrouwen groeien. Verhalen geven houvast, juist als je vernieuwing zoekt. Ze laten zien dat de kern van gemeente onveranderlijk is - de kern die de gemeente bestaansrecht geeft.

Zo kun je als kerk met vertrouwen werken aan vernieuwing.
Het badwater mag weg, als we het Kind goed vasthouden!

Ervaar zelf de kracht van verhalen vertellen en kom kennismaken.

Else Roza

Ze hebben elkaar verhalen verteld
van waar ze die gemeenschap al ervaren
op zondag en door de week
met mensen van binnen en buiten de kerk
met oud en jong
werkend met hoofd, hart en handen.
Al die verschillende ontmoetingen
al die onderlinge gesprekken
georganiseerd en spontaan
zijn kerk
niet meer en niet minder
Een netwerk van knooppunten
in elk knooppunt licht iets op
van die ‘Mienskip rond de Bron’

Ze onderzochten die verhalen op
wat de bouwsteentjes zijn
die bijdragen aan die gemeenschap rond de bron
zoals:
wij voelen ons verantwoordelijk voor elkaar
wij zijn veelkleurig, waardoor we van en aan elkaar leren
de Bijbel is een Bron om samen te ontdekken hoe we zijn bedoeld
wij staan open voor nieuwe vormen
de sfeer is ontspannen en uitnodigend
Daar gaan ze straks mee bouwen
De bron staat deze weken in de hal van de kerk
en iedereen mag steentjes aandragen
voor die gemeenschap rond de bron
Een van de predikanten zocht een aantal dertigers op
om te vragen hoe zij zich die gemeenschap voorstellen
In een open Forum-bijeenkomst
deelden inleiders van buiten
hun denkbeelden over de toekomst van geloofsgemeenschappen
buitenstaanders, die met een onbevangen blik
wezen op nieuwe mogelijkheden

Ze zijn nog bezig met het ontwerp
en het aanslepen van stenen
maar de Mienskip rond de Bron groeit
met elk bouwsteentje dat wordt aangedragen
En als er eens wat omvalt
of ze bedenken halverwege dat het nog beter kan
of toch anders moet
dan is dat niet erg
ze kunnen altijd nieuwe tekeningen maken
opnieuw beginnen
en weer anders bouwen

“Blijf niet staren op wat vroeger was.
Sta niet stil in het verleden.
Ik, zegt Hij, ga iets nieuws beginnen
het is als begonnen, merk je het niet?”
(Lied 809 uit Liedboek, Zingen en bidden in huis en kerk)

Ook leren verlangen en vertrouwen?
WGO vraagt een andere manier van kijken en doen.

Op kerkenraadsdagen laten we de kerkenraad proeven aan waarderende gemeenteopbouw.
In onze leergemeenschap leer je met een team in vijf zaterdagen stap voor stap bouwen aan je eigen geloofsgemeenschap, op basis van verlangen en vertrouwen. Liever advies en begeleiding in de gemeente zelf? Ook dat kan.

Els Deenen

Er is verdriet over kinderen die niet meer naar de kerk gaan.
Er is verdriet over het sluiten van een kerk, die eens bomvol zat.
Eigen verdriet beïnvloedt ons waarnemingsvermogen.

Want
voor we het weten ...maken we van secularisatie een onafwendbaar monster.
voor we het weten...idealiseren we het verleden
voor we het weten...zien we de vrijheid van Gods handelen over het hoofd.

Er kleven dus nogal wat nadelen aan om veel 'secularisatieverhalen' in de kerk te vertellen.
Aan het woord is Herman Paul in 'De slag om het hart. Over secularisatie van verlangen' (2017). Hij is bijzonder hoogleraar secularisatiestudies.

Laten we niet lijdzaam toekijken, zo luidt het devies van Paul.
Hij ziet de mens als een verlangend wezen.
Onze verlangens sturen ons bewust en onbewust meer dan ons denken, voelen en handelen.
Er is geen éénduidig verlangen in ons hart.
Sterker nog: ons hart is een wirwar van verlangens,
een 'economy of desire' ,
waar verlangens om voorrang strijden.

Daarbij zijn verlangens niet statisch, maar beïnvloedbaar.
Ze worden aangepraat, gevoed of zo je wilt gemanipuleerd door bijvoorbeeld reclame.
Het hart is geen gesloten veilig circuit. Het doet meer denken aan een balustrade, die van alle kanten wind vangt en beïnvloedbaar is.

En daarin schuilt het goede nieuws, aldus Paul.

Dus aan de slag: leer mensen verlangen naar het goede!
Overwin verlangens met nog sterkere verlangen, zei de 15e eeuwse Melanchton al.
Paul gaat bij hem te rade. Bestrijd verlangens naar rijkdom, bezit, status met sterkere verlangens naar Gods liefde, de diepe vrede en de rust die alleen God kan geven.

Paul roept geloofsgemeenschappen op om zich te oefenen in het voeden van verlangen naar God en verlangen naar de ervaring van zijn presentie in het hier en nu.

Woord en sacrament, lied en gebed, kerkelijke architectuur, liturgische kalenders, allemaal helpen ze op hun eigen manier om 'het hart omhoog' te richten, aldus Paul. Leer mensen zingen, is zijn devies. Laat hen het goede van God 'aanraken' en te binnen zingen.
Niets raakt mensen meer, dan transformatie van verlangen!

Deze uitspraak van Antoine de Saint-Exupéry illustreert de kracht van verlangen:

'Als je een schip wil bouwen,
moet je werklui niet opdragen hout te verzamelen
of het werk verdelen en/of orders geven.
Leer in plaats daarvan mensen
te verlangen naar de eindeloze zee.

Waarderende gemeenteopbouw leert mensen verlangen
Transformatie van verlangen is wat waarderende gemeenteopbouw bij uitstek doet.

WGO laat mensen goede verhalen vertellen.
'Waar ben je kerk zoals die bedoeld is?' Waar klopt het warme hart van de gemeente?' 'Waar zie je de Geest aan het werk? '. Ja, we kijken even achterom. Maar niet om ons heimwee naar voorbije tijden op te rakelen. We kijken terug om ons verlangen voor de toekomst te voeden. Secularisatieverhalen raken op de achtergrond. We kijken naar momenten waarop we het Koninkrijk van God zien oplichten, soms, even...

WGO laat mensen op basis hiervan dromen, ingebed in de liturgie van de kerk.
Lees daarvoor onze blogs 'Vijf broden en twee vissen' of 'Een toekomstvisoen voor de kerk. Hoe leer je dromen dromen?'

WGO is een oefenplaats in vertrouwen.
De scheidslijn tussen mensen in de kerk en daarbuiten is wellicht minder groot dan we denken, zegt Paul, ook in de kerk. Angst om controle te verliezen over een bestuurlijk proces noemt hij bijvoorbeeld een seculier verlangen. In WGO staat de 'gezamenlijke trektocht' centraal. Verlangen geeft richting. De oefening in vertrouwen op God maakt dat bestuurders de greep op de gemeente los durven laten en stapje voor stapje met elkaar op weg gaan.

Ook leren verlangen en vertrouwen?
WGO vraagt een andere manier van kijken en doen.

Op kerkenraadsdagen laten we de kerkenraad proeven aan waarderende gemeenteopbouw.
In onze leergemeenschap leer je met een team in vijf zaterdagen stap voor stap bouwen aan je eigen geloofsgemeenschap, op basis van verlangen en vertrouwen. Liever advies en begeleiding in de gemeente zelf? Ook dat kan.

Oktober 2017, Else Roza